چالشها و فرصتهای گردشگری ورودی ایران
هفته گذشته، نایبرئیس سابق جامعه تورگردانان ایران اعلام کرد که صنعت گردشگری ورودی ایران در شرایط بسیار دشواری قرار دارد و تقریباً به حالت توقف کامل رسیده است. او توضیح داد: «در حال حاضر، تقریباً هیچ گروه گردشگری از اروپا یا آمریکا به ایران سفر نمیکند و بازار گردشگری ما به تعداد محدودی از گردشگران روس و چینی محدود شده است. این در حالی است که تعداد سفرهای این دو گروه نیز نسبت به گذشته به شکل چشمگیری کاهش یافته است.»
این رکود به حدی جدی است که حتی فصل بهار آینده، که همواره اوج گردشگرپذیری ایران بوده و تور اپراتورهای بینالمللی از ماهها قبل برنامهریزیهای خود را برای این فصل انجام میدادند، اکنون با بیتفاوتی این اپراتورها مواجه شده و به نظر میرسد این فرصت طلایی نیز از دست رفته است.
اهداف گردشگری و عملکرد واقعی
در حالی که بر اساس سند چشمانداز ۲۰ ساله گردشگری، که در دیماه ۱۳۸۳ تصویب شد، ایران میبایست تا سال ۱۴۰۴ به اهداف بلندپروازانهای در زمینه جذب گردشگر خارجی دست یابد، آمارها نشان میدهند که تحقق این اهداف با چالشهای جدی مواجه شده است.
طبق آمار سازمان جهانی گردشگری، در سهماهه نخست سال ۲۰۲۴، تعداد ۱ میلیون و ۳۱۴ هزار و ۴۰۵ گردشگر وارد ایران شدند. اگرچه این رقم نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است، اما همچنان فاصله زیادی با آمارهای پیش از پاندمی کرونا دارد. برای مقایسه، در سهماهه نخست سال ۲۰۱۹ بیش از دو میلیون گردشگر خارجی وارد ایران شدند.
آمار ورود گردشگران تا آبان ۱۴۰۳
براساس اعلام مدیرکل بازاریابی و توسعه گردشگری خارجی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، تا پایان آبان ۱۴۰۳ بیش از پنج میلیون و ۲۰۰ هزار گردشگر خارجی وارد ایران شدهاند. با این حال، این رقم همچنان کمتر از آمار سال گذشته است که شش میلیون و ۴۰۰ هزار نفر گزارش شده بود. این آمار که از سوی فراجا (پلیس مهاجرت و گذرنامه) اعلام میشود، تمامی افرادی که با ویزا یا بدون ویزا وارد ایران میشوند را شامل میشود.
اختلاف در آمار و ضرورت شفافیت
مسلم شجاعی، مدیرکل بازاریابی گردشگری، میگوید بسیاری از کشورهایی که بازار هدف گردشگری ایران هستند، برای ورود به ایران نیازی به دریافت ویزا ندارند؛ از جمله ۲۸ کشوری که در سال گذشته ویزای آنها لغو شده است، مانند جمهوری آذربایجان و عراق. وی تاکید دارد که آمار ورود گردشگران باید دقیقتر و شفافتر شود و برای این منظور اجرای "حسابهای اقماری گردشگری" ضروری است. این حسابها قادر خواهند بود جزئیات بیشتری درباره مقاصد و نوع فعالیت گردشگران ارائه دهند.
چالشهای بخش خصوصی
محسن حاجیسعید، رئیس هیئتمدیره جامعه راهنمایان گردشگری ایران، معتقد است که آمارهای رسمی کنونی از ورود گردشگر خارجی به ایران قابل اتکا نیستند. او میگوید: «مشکلات ما در بخش خصوصی عمدتاً به دلیل نبود شفافیت در آمار و مغلطههایی است که این آمارها ایجاد میکنند. برای مثال، آمارهای کنونی شامل همه افرادی است که وارد کشور میشوند، حتی اگر برای زیارت یا امور غیرگردشگری باشد.»
وی همچنین تاکید دارد که عدم شفافیت در آمارها باعث میشود سرمایهگذاران تصور اشتباهی از وضعیت گردشگری ایران پیدا کنند و در نتیجه با سرمایهگذاریهای اشتباه، متحمل زیان شوند. او بر لزوم راهاندازی حسابهای اقماری گردشگری برای ارائه تصویری واقعی از وضعیت این صنعت تاکید میکند.
نیاز به زیرساختهای جدید
با توجه به هدفگذاری برنامه هفتم توسعه برای جذب ۱۵ میلیون گردشگر خارجی تا سال ۱۴۰۴، زیرساختهای فعلی کشور نیاز به تحولات اساسی دارند. به گفته وزیر میراث فرهنگی، در حال حاضر ایران تنها ۱۴۳۰ هتل ثبتشده دارد که بسیاری از آنها شرایط استاندارد برای پذیرش گردشگر را ندارند. همچنین، کشور به ۵۵۰ فروند هواپیمای جدید نیاز دارد تا بتواند پاسخگوی این تعداد گردشگر باشد. در حال حاضر، با ۱۳۳ فروند هواپیمای فعال که عمدتاً عمر بالایی دارند، این هدف به نظر دور از دسترس است.
حق آزادی پنجم، که بر اساس پیمان شیکاگو به شرکتهای هواپیمایی اجازه میدهد مسافران را بین کشورهای ثالث جابهجا کنند، نیز میتواند به توسعه صنعت گردشگری کمک کند. با این حال، اجرای این حق نیازمند همکاری بیشتر دولت و بخش خصوصی است.
جمعبندی
صنعت گردشگری ایران در حالی با رکود دستوپنجه نرم میکند که پتانسیلهای فراوانی برای رشد دارد. با وجود چالشهای کنونی، اجرای حسابهای اقماری گردشگری، ارتقای زیرساختها و شفافسازی آمارها میتواند گامی مؤثر در جهت احیای این صنعت باشد. همکاری دولت و بخش خصوصی برای رفع موانع و ایجاد فضایی مناسب برای سرمایهگذاری، بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد.
نظر، تجربه و سوال خود را با ما در میان بگذارید
اینجا دیده می شوید!
با ثبت نظر، انتقادات و پیشنهادات خود، در انتخاب دیگران سهیم باشید